Een analyse van het macro-economische landschap anno 2022
De Amerikaanse Federal Reserve en andere centrale banken verschijnen steeds vaker op het toneel als de grote helden die iedere economische crisis in de kiem smoren. Met het verlagen van de rente en enorme steunpakketten zorgen ze ervoor dat de economische machine niet vastloopt. Het resultaat van dat ingrijpen is een wereldwijde schuldenberg van meer dan 226 biljoen dollar en een rente die rond het nulpunt bungelt. Die schuldenberg vertegenwoordigt inmiddels zelfs 256 procent van het wereldwijde inkomen.
Deze enorme schuldenberg vormt samen met de hoge inflatie (Nederland 5,7% – VS 7,5%) een schier onmogelijk dilemma voor centrale banken. Om de inflatie binnen de perken te houden moet de rente omhoog. Het gevolg daarvan is dat lenen duurder wordt en dat zet de op schulden gebouwde economie onder druk. 50 jaar na het loslaten van de goudstandaard zijn we ogenschijnlijk aangekomen bij het eindspel van ongedekt geld. De rente ligt praktisch op nul, de schuldenberg is groter dan ooit en de prijsinflatie rijst de pan uit.
Centrale banken hebben twee mogelijkheden. De eerste mogelijkheid is oneindige geldcreatie met uiteindelijk het opblazen van de munt als resultaat. De andere optie is stoppen met printen, met de ineenstorting van het financiële systeem en een wereldwijde schuldencrisis als gevolg. Het is kiezen tussen twee kwaden waarvan inflatie il male minore lijkt en het meeste voor de hand ligt. Centrale banken kunnen wel roepen dat ze van plan zijn om de rente te verhogen, maar op de lange termijn lijkt dat vanwege de schuldenberg onmogelijk.
De berg der bergen
Om te begrijpen hoe nijpend de situatie is nemen we de schuldenberg van de Verenigde Staten, het huis van de wereldreservemunt, onder de loep. Sinds het loslaten van de goudstandaard in 1971 is het bruto binnenlands product van de Verenigde Staten toegenomen van $1,135 biljoen naar $21,139 biljoen. Terwijl het totaal aan schuldpapieren en uitstaande leningen is gegroeid van $1,667 biljoen naar $85,924 biljoen.
Het inkomen is met 1862 procent toegenomen terwijl de schulden 5054 procent gestegen zijn. Het probleem? Het inkomen waarmee de schulden terugbetaald moeten worden valt in het niet bij de schuldenberg. De totale schuld beslaat op dit moment 406 procent van het nationale inkomen. De economie die de schuld moet terugbetalen kan de groei van de schuldenberg bij lange na niet bijbenen.
De Federal Reserve heeft meerdere malen aangegeven het plan te hebben om in 2022 stapsgewijs de rente te verhogen om de inflatie te bevechten. De schuldenberg lijkt daarvoor echter een onoverkomelijk probleem te zijn. In 2022 alleen al loopt er voor $332,42 miljard aan Amerikaanse bedrijfsobligaties af.1 Die bedrijven moeten hun investeerders terugbetalen met cash of nieuwe schulden op zich nemen om de aflopende schulden terug te betalen.
Het probleem voor bedrijven is dat de inflatie oploopt, wat personeel en de inkoop van goederen duurder maakt. Dit verkleint de marges en betekent dat de vrije cashflow terugloopt. Zonder cash om obligatiehouders terug te betalen komen deze partijen in de problemen. Deze problemen (extra risico) zorgen er ook voor dat investeerders een hogere rente vragen als bedrijven nieuwe obligaties willen uitgeven om de uitstaande schulden terug te betalen. Kortom: inflatie → winsten bedrijven lopen terug → hoger risico op niet terugbetaling → rente gaat omhoog → winsten lopen nog verder terug.
Als de Federal Reserve daadwerkelijk van plan is om niet in te grijpen, dan kan de economie in een neerwaartse spiraal komen. Met als eindresultaat dat het volledige op schulden gebouwde systeem ineenstort. Als bedrijven zich niet meer kunnen financieren vanwege de hoge rente, dan moeten ze krimpen. Wat ervoor zorgt dat de werkloosheid toeneemt. Een negatieve spiraal waar geen enkele centrale bank op zit te wachten.
Dit is het duivelse dilemma in de balanseeract tussen inflatie en de economie waar centrale banken mee te dealen hebben. Een probleem waarvoor geen oplossing lijkt te bestaan. Om complete chaos te voorkomen lijkt inflatie de beste uitweg voor de samenleving. Het lastige voor centrale banken is dat er vanuit de politiek enorme druk komt om de inflatie te bevechten. Uiteindelijk komt dat neer op een keuze tussen hogere inflatie of hogere werkloosheid. Waarbij inflatie de optie lijkt die de minste chaos veroorzaakt in de samenleving.
Bitcoin is niet de oplossing
Als ik goed nadenk over de hele situatie met het huidige financiële systeem maak ik me soms zorgen over de toekomst. Er lijkt geen manier te zijn om de boel met een zachte landing aan de grond te krijgen. Après nous le déluge lijkt het credo waar onze bestuurders al lange tijd op varen. We schuiven het afval net zo lang onder het tapijt en een latere generatie moet de problemen maar oplossen. Centrale bankiers zijn echter ook niet gek en beseffen zich maar al te goed dat ze in de val zitten. Hoewel ze waarschijnlijk maar al te graag overgaan op een goud- of bitcoin-standaard is dat op dit moment geen optie meer.
Het enige wat ze kunnen doen is voor het grote publiek de schijn ophouden dat ze de zaak onder controle hebben om grote paniek te voorkomen. Er komt echter een dag dat het afval niet meer onder het tapijt past en die dag lijkt steeds dichterbij te komen. Steeds meer mensen zien en voelen door de inflatie in eigen land of de meer extreme inflatie in landen in de periferie van het financiële systeem dat er iets niet klopt. De Amerikaanse Federal Reserve kan heel stoer roepen dat ze de rente in 2022 stapsgewijs willen verhogen, maar dat langere tijd volhouden is onmogelijk.
Persoonlijk hoop ik dat het ze lukt om de boel zo lang mogelijk draaiende te houden zonder dat er complete chaos uitbreekt. Tot die tijd hebben bedrijven en individuen de tijd om zichzelf te beschermen met de schaarste van bitcoin, goud of andere zaken die de overheid niet kan bijdrukken. Voor de korte termijn is er echter geen oplossing voor de enorme schuldenberg. Die is er en daar kunnen we helaas niet omheen. Door de grote onderlinge verbondenheid in het financiële systeem komt iedereen aan de beurt als het op grote schaal misgaat. Zelfs de bitcoin koers maakt dan waarschijnlijk een enorme schuiver. De enige uitweg zonder directe totale chaos is inflatie, maar die begint overal ter wereld ook al een stuk hoger uit te vallen dan gewenst.
Voor de lange termijn zie ik het echter rooskleurig in. Met bitcoin hebben we eindelijk een vorm van geld die weerbaar is tegen iedere fysieke macht op aarde. De schaarste van bitcoin is gegarandeerd door de computercode in combinatie met cryptografie en het decentrale netwerk van gebruikers dat die schaarste beschermt. Bitcoin heeft de potentie om centrale banken en de hele financiële wereld weer in de discipline te drukken. Onder een bitcoin-standaard kun je immers niet zomaar geld bijdrukken om gaten te dichten en daarmee volgende generaties belasten. Je moet goed nadenken over iedere financiële-stap die je zet omdat je een bitcoin maar één keer kunt uitgeven.
Helaas voor centrale banken zien steeds meer mensen dat bitcoin een potentiële ontsnapping is aan de economische malaise die reeds gearriveerd is en de grotere chaos die ons te wachten staat. Ook ECB-presidente Christine Lagarde constateert dat:
Er moet wetgeving komen voor bitcoin. Die wetgeving moeten we globaal overeenkomen en toepassen, want als er een ontsnappingsroute is, dan gebruiken mensen die.
Het zure voor mevrouw Lagarde is dat de oplopende inflatie en toenemende mate van kennis over het financiële systeem onder de bevolking steeds duidelijker maakt dat bitcoin een ontsnappingsroute is. Daar zijn ze zelf verantwoordelijk voor. Op de korte termijn kan de bitcoin koers zeker nog een knauw krijgen als de Federal Reserve bijvoorbeeld daadwerkelijk renteverhoging doorvoert in 2022. Maar op de lange termijn lijkt het onvermijdelijk dat steeds meer mensen bitcoin zullen adopteren als hun primaire spaarmiddel. Wat de afwikkeling en ineenstorting van het financiële experiment van de afgelopen 50 jaar alleen maar zal versnellen.
Thom Derks – Subscribe to Thoms nieuwsbrief
Edelmetaal kopen? Zie deze ‘etalage‘
Disclaimer bij columns artikelen, vraaggesprekken en advertorials op Edelmetaal-Info.nl: auteur(s) schrijft op eigen verantwoordelijkheid. De mening van de auteur(s) hoeft niet over een te komen met de mening van andere auteurs of de redactie van Edelmetaal-Info. De auteur kan posities of belangen hebben in genoemde zaken.
De informatie op deze website is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen, maar als startpunt voor je eigen onderzoek.
Zie verder de algemene disclaimer van Edelmetaal-Info