Exit 2022, Enter 2023

Bij een overzicht van de prestatie van de verschillende activaklassen wordt goud meestal tot het kamp van de verliezers gerekend. Dit is niet helemaal correct.

Goud hoger dan meeste valuta

Goud sloot 2022 weliswaar af met een miniem verlies in dollar (-0,3%) maar in vrijwel alle andere belangrijke valuta was het rendement positief. Dit bedroeg 6 procent in euro, 12 procent in Brits pond en zelfs 14 procent in Japanse yen. Ik voorspelde een jaar geleden een nieuwe all-time high voor goud en die kwam er ook in de meeste valuta, zij het al in het voorjaar. Daarna zette de stijging zich niet door.

Niet toevallig kwam de kentering er nadat de centrale banken dit voorjaar, met de Amerikaanse Federal Reserve voorop, het geweer van schouder veranderden wat de inflatie betreft. Tot dan toe heette die inflatie een tijdelijk fenomeen te zijn. Dit bleek niet de juiste analyse van de centraal bankiers, want de inflatie bleef hardnekkig hoog en werd nog aangewakkerd door de oorlog.

Tegenwind

Om de inflatie onder controle te krijgen, verhoogde de Federal Reserve de rente aan een nooit eerder gezien tempo en dit ging gepaard met een klim van de dollar die naar het hoogste peil in 20 jaar koerste. Deze twee elementen bezorgden goud een sterke tegenwind en de prijs van het gele metaal daalde op het einde van het derde kwartaal naar het laagste niveau in 2,5 jaar.

De driedubbele bodem van eind september, eind oktober en begin november viel nagenoeg samen met de (voorlopige) top van de langetermijnrente en de verwachting dat de inflatie een top heeft bereikt. De markt interpreteerde de dalende inflatiecijfers als een teken dat de centrale banken de beleidsrente niet langer fors zullen verhogen.

Omgekeerde evolutie in 2023?

Omwille van de samenstelling van het inflatiecijfer (cpi) en de basiseffecten (vergelijkingen jaar op jaar) is de kans op een forse daling van de inflatie in 2023 groot. Maar een terugkeer naar de inflatieniveaus van voor de pandemie (2% en lager) is nog niet voor 2023 en wellicht ook nog niet voor 2024. Een lagere rente en de ontspanning op de valutamarkten zouden wel gunstig moeten uitdraaien voor goud.

Centrale banken kochten in 2022 een recordhoeveelheid goud en ook de private verkoop van munten en staven nam een hoge vlucht. De ETF-stromen waren wel negatief maar de goudprijs wordt bepaald op de papieren markt (termijncontracten) en niet op de fysieke markt. Het pad van de Amerikaanse dollar in 2023 is onzeker maar het is eerder onwaarschijnlijk dat een eventuele stijging van dezelfde omvang zal zijn. Een mogelijk negatief scenario zou zijn dat de reële rente langer dan verwacht positief blijft. Dit kan het geval zijn indien de inflatie snel daalt en de centraal bankiers langer wachten met het verlagen van de beleidsrente.

Edelmetaalmijnbouwaandelen

Uitstekende beleggingskansen liggen er in 2023 bij de aandelen van mijnbouwbedrijven. Deze werden vorig jaar getroffen door de combinatie van oplopende kosten (inflatie) en lagere opbrengsten. Dit zette druk op de marges van producenten en joeg het kostenplaatje van de mijnen in aanbouw naar omhoog. Tegelijk werd nieuwe financiering in de sector steeds lastiger door de oplopende rente en hogere kapitaalkost.  In verhouding tot de goudprijs daalde een index van de mijnbouwbedrijven (HUI) vorig najaar naar het laagste peil sinds maart 2020 en december 2015. Toen werd die bodem gevolgd door een explosieve rally.

Platina en palladium (nog) niet geliefd

Bij de start van de oorlog  namen de prijzen van platina en palladium een hoge vlucht, maar de klim was geen lang leven beschoren. Rusland staat in voor 40% van de palladiumproductie en 45% van de wereldwijde reserves bevinden zich op hun grondgebied. De vrees voor een onderbreking in het aanbod door economische sancties liet de prijs stijgen naar een historisch record van meer dan $3.300 per troy ounce.

Die bezorgdheid bleek echter voorbarig want palladium bleef in voldoende mate beschikbaar. De prijs van het duurste edelmetaal is sinds maart met 45% gedaald en staat nu weer op het niveau van drie jaar geleden.

Palladium: sterk afhankelijk van de auto-industrie

Het lot van palladium hangt samen met de gang van zaken in de auto-industrie. Niet minder dan 80 tot 85% van al het geproduceerde en gerecycleerde palladium komt in katalysatoren voor auto’s terecht. Door aanhoudende chiptekorten, oplopende productiekosten en de economische achteruitgang is de autoproductie, en dus ook de vraag naar palladium gedaald.

De automarkt zal zeker een inhaalbeweging maken wanneer de logistieke processen verder normaliseren, maar een fors en duurzaam herstel zit er op korte termijn niet aan te komen. De sterke afhankelijkheid van de autosector maakt dat de vooruitzichten voor palladium op langere termijn minder gunstig zijn, aangezien verbrandingsmotoren de komende 15 jaar grotendeels uitgefaseerd zullen worden.

De beperkte groei van de productie maakt dat er ondanks de lagere vraag al jaren een aanbodtekort is. Toch zijn beleggers op dit moment niet enthousiast te krijgen voor palladium. Bij een verdere prijsdaling wordt de WisdomTree Physical Palladium ETF (PHPD) (isin-code JE00B1VS3002) interessant.

Platina: aanbodoverschot verwacht

Platina kent naast de auto-industrie (40%) ook andere industriële toepassingen en is ook in trek in de juwelensector en voor investeringsdoeleinden.

Dit en volgend jaar wordt wel een aanbodoverschot verwacht. Bij platina was de piek in maart veel minder uitgesproken dan bij palladium en bijgevolg was ook de correctie een stuk milder.

De laatste weken zit de platinaprijs weer in de lift. Platina kan een belangrijke rol spelen in de productie van groene waterstof via elektrolyse. Brandstofcellen voor waterstofauto’s bevatten platina en dit moet het wegvallen van verbrandingsmotoren op termijn compenseren. Inspelen op een hogere platinaprijs kan via WisdomTree Physical Platinum ETF (PHPD) (isin-code JE00B1VS2W53).

Goud en zilver: uitstekend, gezien de omstandigheden

De goudprijs sloot 2022 af met een klein verlies in dollar, maar in vrijwel alle andere belangrijke valuta was het rendement positief. Dit bedroeg bijna 6% in euro’s, 11% in Brits pond en zelfs 15% in Japanse yen.

Ik voorspelde een jaar geleden een nieuwe all-time high voor goud en die kwam er ook in de meeste valuta, zij het al in het voorjaar. Daarna zette de stijging niet door.

Niet toevallig kwam de kentering er nadat de centrale banken, met de Amerikaanse Federal Reserve voorop, het geweer van schouder veranderden wat de inflatie betreft. Tot dan toe heette die inflatie een tijdelijk fenomeen te zijn. Dit bleek niet de juiste analyse, want de inflatie bleef hardnekkig hoog en werd nog aangewakkerd door de oorlog.

Om de inflatie onder controle te krijgen, verhoogde de Federal Reserve de rente in een tempo dat we zelden eerder hebben gezien. Dat ging gepaard met een klim van de dollar naar het hoogste peil in 20 jaar. Deze twee elementen bezorgden goud een sterke tegenwind en de prijs van het gele metaal daalde op het einde van het derde kwartaal naar het laagste niveau in 2,5 jaar.

Deze bodem viel nagenoeg samen met de (voorlopige) top van de langetermijnrente en de verwachting dat de inflatie een top heeft bereikt en de centrale banken de beleidsrente niet langer fors zullen verhogen.

Goudprijs: veel hangt af van de rente en de dollar

Omwille van de samenstelling van het inflatiecijfer (CPI) en de basiseffecten (vergelijkingen jaar op jaar) is de kans op een forse daling van de inflatie in 2023 groot. Een terugkeer naar de inflatieniveaus van voor de pandemie (2% en lager) ligt voor 2023 nog niet voor de hand, en wellicht ook nog niet voor 2024.

Een lagere rente en de ontspanning op de valutamarkten zou gunstig moeten uitdraaien voor goud. Het pad van de Amerikaanse dollar in 2023 is onzeker, maar het is eerder onwaarschijnlijk dat een eventuele stijging van dezelfde omvang zal zijn.

Een mogelijk negatief scenario zou zijn dat de reële rente langer dan verwacht positief blijft. Dit kan het geval zijn indien de inflatie snel daalt en de centrale bankiers langer wachten met het verlagen van de beleidsrente.

Zilver: kaarten liggen er goed bij

Dankzij een late eindsprint lag het rendement van zilver in 2022 iets hoger dan dat van goud. In dollars liet het minst dure edelmetaal 2,5% bijschrijven en in euro’s was dit zelfs 9%.

Zilver speelt als edelmetaal met vooral industriële toepassingen een steeds grotere rol in de toenemende elektrificatie dank zij de uitstekende geleidende eigenschappen. Bij de prijsvorming is met name de investeringsvraag de belangrijkste factor.

Fundamenteel liggen de kaarten er voor zilver goed bij. De primaire zilvermarkt is al geruime tijd in deficit en de gerapporteerde voorraden op de Comex (New York) en de LBMA (Londen) zijn het voorbije jaar fors gedaald. Toch blijft het lastig om een beeld te krijgen van de omvang van de bovengrondse voorraden.

Redactie Edelmetaal-Info: Een deel van dit artikel van Koen is tevens verschenen op IEX.

Koen Lauwers –  element79.be

Koen Lauwers is Master in de Handels- en Consulaire wetenschappen en heeft een aanvullende Master in de Bedrijfsinformatica (Vrije Universiteit Brussel).

Hij is sinds 1999 actief op de financiële markten en werkt als onafhankelijk financieel analist voor verschillende financiële en niet-financiële bedrijven in de Benelux. Koen is met name gespecialiseerd in goud en de grondstoffenmarkten. Zijn website heeft de veelzeggende naam: element79.be

Element79 levert gespecialiseerde research en beschikt door het meer dan 20 jaar actief opvolgen van de mijnbouwindustrie over een uitgebreid netwerk van CEO’s, board members, financierders, sell-side analisten, newsletter writers en private accredited investors in de Verenigde Staten, Canada en Australië.  Deze kennis is onmisbaar bij het samenstellen van een uitgebalanceerde portefeuille producenten, developers, exploratiebedrijven en royaltyspelers. Meer info op koen@element79.be